Choć może wydawać się nieszkodliwe, nawykowe zgrzytanie zębami ma bardzo negatywny wpływ na stan szkliwa i może prowadzić do powstawania pęknięć i ubytków, które sprzyjają namnażaniu się bakterii, kruszenia się zębów, a przede wszystkim szybko postępującego ścierania szkliwa i zębiny. Dowiedz się, dlaczego zgrzyta się zębami, a także co można z tym zrobić.
Zgrzytanie zębami – przyczyny
Zacisnąć czy zgrzytnąć zębami, na przykład pod wpływem gwałtownych emocji, zdarza się każdemu. Problem pojawia się, kiedy zgrzytanie zębami występuje jako czynność nawykowa, efekt mimowolnej, powtarzalnej aktywności mięśni żucia. Przypadłość tą nazywamy bruksizmem; występuje ona u około 20% dzieci, 12-15% osób dorosłych poniżej 50 roku życia oraz 5-7 % osób z najstarszej grupy wiekowej. U dzieci, które cierpią na bruksizm, najczęściej można zaobserwować również moczenie nocne, chrapanie, niewysypianie się i problemy z nauką.
Innymi grupami, u których mimowolne zaciskanie zębów zdarza się najczęściej, są młode wysportowane kobiety, cierpiące na bezsenność i bóle głowy, a także cierpiący na nadwagę lub otyłość starsi mężczyźni z problemami ze snem i oddychaniem. Poszukując odpowiedzi na pytanie, dlaczego zgrzyta się zębami nawykowo, naukowcy odkryli, że za bruksizm odpowiada zbyt aktywna kora motoryczna, element autonomicznego układu nerwowego. Z powodu przeczulenia, autonomiczny układ nerwowy wysyła do mięśni polecenie żucia, pomimo że sytuacja w żaden sposób tego nie uzasadnia.
Zgrzytanie zębami – jak leczyć?
Skoro wiemy już, dlaczego zgrzyta się zębami, to czy możemy to w prosty sposób wyleczyć? Niestety nie. Choć można dociec konkretnej przyczyny nadaktywności układu autonomicznego u poszczególnych pacjentów, nie udało się jeszcze znaleźć sposobu na wyleczenie powodowanych przez nią odruchów. Najczęściej leczenie obejmuje zabezpieczenie zębów przed dalszym ścieraniem oraz zajęcie się dolegliwościami towarzyszącymi mimowolnemu zgrzytaniu zębami, reedukacja oddychania i połykania, prostowanie przegrody nosa, a w przypadkach, gdy nadmierną aktywność autonomicznego układu nerwowego wywołuje długotrwałe stosowanie antydepresantów, rozważa się zastosowanie buspironu, który potrafi zmniejszyć częstotliwość występowania mimowolnych ruchów szczęki.
Jak zabezpieczyć zęby przed ścieraniem?
Pierwszym krokiem, jaki powinien podjąć stomatolog po zbadaniu stanu zębów pacjenta skarżącego się na zgrzytanie i zaciskanie zębów, jest przygotowanie szyny ochronnej. Jest to rozwiązanie tymczasowe, które chroni zęby przed ścieraniem przez okres od 3 do 6 miesięcy, jednak jej użycie pomaga złagodzić dolegliwości bólowe i przygotować się do dalszego postępowania. W przypadku pacjentów, którzy zgrzytają zębami celem jest dostosowanie kształtu zębów do nowych wzorców ruchowych, w taki sposób, aby podczas mimowolnych skurczy mięśni nie ścierały się o siebie, a jedynie ześlizgiwały. Jeżeli zęby są zdrowe i starte jeszcze w niewielkim stopniu, rekomendowanym rozwiązaniem jest założenie licówek nadających zębom pożądany kształt.
